جزیره علم

نشانه شناسی

نشانه شناسی (semiology ) علمی است که به بررسی نشانه های وجودی و روابط آن با زبان (language) می پردازد.

در این مقاله یکی از فرمایشات امام حسین ^{علیه السلام} درباره درباره نشانه شناسی را تحلیل می کنم و به کمک روایات دیگری از معصومین ^{علیهم السلام}، فهم خود را افزایش می دهم.

آن حضرت در دعای عرفه می فرماید: تعرّفت فی کلّ شیء حتی لا أجهلک فی شیء (خودت را در هر چیزی شناساندی تا تو را در هیچ چیز غافل نشوم).

1. گستره نشانه شناسی تمام موجودات را شامل می شود (منظور ممکن الوجودها).

2. دانش نشانه شناسی زیر مجموعه دانش زبان شناسی (linguistic) نیست بلکه فراتر از آن است زیرا قبل از پیدایش زبان در میان انسانها، نشانه وجود داشت.

3. دانش نشانه شناسی دانشی وجود شناختی (ontologic) هم هست.

4. هیچ موجودی بدون نشانه ای از خدا وجود ندارد.

5. همه نشانه ها به جهتی خاص راستا دارند که راستای خداست.

حال روایات دیگری را بررسی می کنم:

1. پیامبر (ص): الغیبه بمنزله المشاهده: منتظران واقعی امام زمان (عج) چنان معرفت بالای دارند که از دنیای پنهان نیز نشانه های حضور امامشان را درک/دریافت می کنند به همین خاطر، امام زمان برای ایشان حاضر است نه غائب.

2. پیامبر (ص): افضل اعمال امتی انتظار الفرج: بهترین امری که انسان را متعالی می کند و به کمال می رساند و بندگی وی را می رساند، نشانه شناسی امام نهان است آنچنان که امام برایش پیدا باشد، در همه امور و در همه کائنات.

3. امام سجاد (ع): انتظار الفرج من اعظم الفرج: برترین مرتبه دانش نشانه شناسی؛ شناختن نشانه های امام نهان است آنچنان که امام برایش پیدا باشد زیرا «نادانی را می زداید» و «نهان را پیدا می نماید» و «گمراهی را راهنمایی می کند». همه اینها بزرگترین پیروزی انسان به شمار می آید.